Të gjithë ato që dikur u dënuan,u ekzekutuan dhe u përjashtuan nga letërsia i janë kthyer djepit të kulturës kombëtare letrare.Janë me dhjetra emra të shkrimtarëve të njohur,të cilëve dikur nuk kemi guxuar t’ua përmendim emrat,t’ua lexojmë a studiojojmë veprat.Njëri ndër ta ndoshta më të mëdhenjë ishte edhe Gjergj Fishta ose siç e quante Ernest Koliqi “Këngëtar qi ndigjoi të rrahmet e zemrës së Shqipnisë”.Duke ia kthyer veprën e Fishtës jetës sonë ne ia kthejmë popullit shqiptar një thesar tejet të rëndësishëm artistik,shpirtëror dhe moral,ne ia kthejmë vetes,ashtu një përvojë të thellë të krijuar prej gjeniut të popullit dhe për popullin. Fishta është shkrimtari ynë të cilit i janë shqiptuar dënimet më të rënda politike dhe ideologjike,domethënë shkrimtari mbi të cilin janë hedhur faje të rënda dhe të ndryshme.Nuk thuhet kot:rrufeja bie mbi lisat më të gjatë! Gjergj Fishta për së gjalli është quajtur shkrimtar kombëtar u pagëzua “epiku më i madh e shekullit” duke ndërtuar eposin shqiptar të shekullit XX. Fishta është poet kombëtar pse e ka kënduar atdheun,lirinë dhe pavarsinë e tij,tërësinë e popullit dhe tërësinë e trojeve shqiptare,por Fishta është poet kombëtar edhe pse ka kënduar vlerat dhe virtytet më të larta kombëtare:nderin,trimërinë, burrërinë,mençurinë,besën.Ai është njëkohësisht një sintezë e madhe në letërsinë shqipe deri në kohën e tij.Në krijmtarinë letrare Fishta me mburrje të madhe ka spikatur lashtësinë, trimërinë,lavdinë e krenarinë e popullit të vet,si asnjë shkrimtarë tjetër i Rilindjes sonë, aq i hyri shpirtit shqiptar që në fund të fundit ishte edhe shpirti i tij,aq gjallë e paraqiti,aq mirë e përshkroi,aq besnikërisht ia huajti gjuhën dhe aq me mjeshtri hetoi afshet e shpirtit,sa fshatari vetë a malësori nuk dinin të dallonin se a ishte vetë ai që fliste apo dikush tjetër ia zbukuronte fjalën,pa i ndërrua kuptimin.Ky poet i madh e veprimtar i shqiptarisë gjatë gjithë jetës punoi për kombin dhe vendin duke jetuar në të. Kur flasim për Fishtën,mendja na vete menjëherë te vepra e tij madhore “Lahuta e Malcis” e cila u mësua përmendësh edhe nga malësorët e pashkollë.Duke ia kthyer popullit veprën e Fishtës ne në të vërtetë ia kthejmë vetës librin gjithnjë të hapur të historisë në të cilin mund ta lexojmë fatin tonë në të djeshmen jo shumë të largët dhe në të cilin mund të nxjerrim mësime për fatin tonë të sotëm.Në atë libër të hapur më së shumti flitet për ndeshjet tona historike me pushtuesit tonë e cila është padyshim epopeja kombëtare “Lahuta e Malcis”.Duke krijuar me “Lahuten e Malcis” epopen kombëtare të shekullit,ai është vlerësuar edhe rilindësi i fundit.Por,për Fishtën dhe veprën e tij do të shkruhet shumë edhe për shkak se për të është folur dhe shkruar në mënyra të ndryshme sa ishte gjallë apo menjëherë pas vdekjes.Për të gjallë e kanë pagëzuar Homeri i Shqypnis,Orfeu i Shqypnis. E kanë krahasuar me Gëten dhe me Shilerin!I kanë thënë:poet i Kombit,poet popullor,poet luftëtar,apostulli i pavarsisë,poet i shëndosh!Ekanë quajtur:tipi vigan i racës,mbreti i poetëve shqiptar,ai që na ka ushqyer shpirtin,na ka çelur mendjen,na ka ngrohur zemrën dhe armatosur krahun,gjeniu më i lartë i fisit arbnor,krenaria e kombit tonë. Gjergj Fishta dhe vepra e tij zën një vend të rëndësishëm në letërsinë shqiptare, është qëndresë dhe kushtrim lirie,dinjitet kombëtar,shkëmb dhe pejsazhi më i fuqishëm i shpirtit shqiptar.Me një fjalë për Fishtën dhe veprën e tij,më në fund si edhe për çdo njeri,duhet të flitet drejt,ndershëm,burrërisht-si do të thoshte Ai vetë.Shqiptimi sa më i fortë i ideve atdhetare dhe modelimi sa më i bukur artistik i tyre,janë dy kordinantat ku shpaloset dhe ku rrezaton aspirate krijuese e Fishtës,e shqiptuar përjetësisht në veprën “Lahuta e Malcis”. Gjergj Fishta e krijoi “Lahutën e Malcis” me aspiraten krijuese që t’u dhuronte bashkëkombasve të tij një vepër që do të ishte burim i pashterrshëm i atdhedashurisë dhe i mbrojtjes së identitetit kombëtar,të integritetit kulturor e moral dhe të lirisë kombëtare si shkalla supreme e realizmit të jetës së kombit.