Marredheniet e Ahmet Zogut me Italine dhe Jugosllavine
Zogu u shpall formalisht mbreti I shqiptarëve më 1 shtatorë të vitit 1928. Shtetet e bashkuara e njohen ate më 13 shtatotë 1928 dhe qeveritë e tjera vazhduan ta njohin atë njëra pas tjetrës. Jugosllavia protestoi kundër marrjes së Zogut të titullit “Mbret I shqiptarëve,”. Greqia ndjehej në të njëjtën mënyrë. Qeveria shqiptare bëri të ditur se do të kultivonte mardheënje të mira me të gjitha shtetet, dhe veçanërishtë me fqinjët e sajë dhe do të zbatonte të gjitha marrveshjet ndërkombëtare, në mënyrë të veçantë aleancën e përfunduar me aleaten e saj të madhe dhe fisnike Italinë.
Mbreti mendonte se me një monarki të fortë mund të përfitonte më shumë nga aleanca italo-shqiptare dhe do të kishte më shumë autoritet në ballkan dhe në Evropë, gjendja e rëndë ekonomike nuk jepte shumë shpresë për këtë. Roma ishte e interesuar se mbreti të sundonte me një dorë të fortë, por duke I njohur mirë ambiciet e tijë, nuk ishte e çliruar nga frika se ai një ditë mund ta tradhëtonte aleaten.
Që përpara lidhjes së traktatit të parë italo-shqiptarë të nëntorit 1926, Zogu ia besoj në fshehtësi Romës aspiratën për tu bërë mbret. Në mjaftë funksionarë të ministrisë së jashtme në Romë ushqeheshin dyshime se Zogu nuk ishte I besueshëm, ishte një ndërmjetës I vështirë, e kishte treguar këtë në tërheqe dhe kërkesat e vazhdueshme gjatë dy vjetë e gjysëm të raporteve të tij me italinë.
Zogu ia pati hapur çështjen Musolinit që në shtatorë 1927, kur I shkruante se “mbretëria ime do të mbështetej në kombin aleat. Musolini u përgjigj menjëherë se “aim und të kishte probleme me të tjerët, porse italia do të ishte avokatja e tij”. Musolini vetë ndryshimin e rendit nga Republika në Monarki e quante si një faktorë që do të konsolidonte përfundimisht pushtetin e politikanit që ai konsideronte sit ë vetmen garanci për realizimin e politikës italiane në Adriatik dhe në Ballkan.
Mardhëniet me Italinë ishin miqësore deri nga fundi I vitit 1931, kur mbreti Zog refuzoi të rinovonte Paktin e Tiranës të vititi 1926 duke kundërshtuar teorinë se Shqipëria ishte vasale e Italisë. Traktati I Tiranës I vitit 1927 e kishte bërë Shqipërinë të paktën një aleat të barabartë. Një rinovim I paktit do të kompromentonte Zogun në sytë e popullit .
Politika e Jashtme e A.Zogut.
Në mardhëniet me shtetet monarkisë zogiste me shtetet e tjera, vendin kryesorë e zinte, si dhe më parë, Italia. Pas bisedimeve të shumta, në qershorë të vitit 1931 u nëshkrua një marveshje Italo- shqiptare, nisur dhe nga kriza në të cilën ndodhej Shqipëria. Në marveshje edhe italianët arritën të siguronin shpërblimin e tyre që, si zakonishtë , konsistonte në shkeljen e mëtejshme të sovranitetit të Shqipërisë.
Pakti I Tiranës I cili përfundonte në nëntorë të vitit 1931, u bë shpejtë mollë sherri, gjë që frenoi levërimin e huasë italiane në Shqipëri. Motivacioni I vazhdueshëm I Zogut kishte një qëndrim sfidues, rritjen në shqipëri e një vale të vazhdueshme antiitaliane.[9]
Ministria italiane e punëve të jashtme kërkonte ripërtëritjen e paktit të Tiranës. Italianët vendosën të luanin me karta të hapura. Menjëherë pas ndërprerjes së kredisë, në Tiranë u shfaq edhe një përfaqësues I SVEA-s, I cili kërkonte shlyrjen e sasisë së të hollave që, normalisht, sipas marveshjes në fuqi, Tirana duhet të fillonte të paguante atë vetëm pas janarit të vitit 1933.
Tendosja e mardhënieve Italo-Shqiptare (1931-1935).
Nuk kaluan as tre vjet pas shpalljes së monarkisë, kur në mardhënie italo-shqiptareu shënuan një krizë, e cila në rrethana të tjera mund të rrezikonte aleancën, lakmitë e Duçes ndaj shqip[ërisë sa vinin e shtoheshin, nga ana tjetër synimi I A. Zodut për të ruajtur pushtetin dhe sovranitetin e vendit nuk po dobësohej.
Shenjat e keqësimit të mardhënieve u dukën që në tetorë të vitit 1930, kur A.Zogu paralajmëroi se në vitin 1931 nuk kishte ndërmend të përsëris paktin I Italo-Shqiptarë të “miqësisë”(të vitit 1926), afati I të cilit mbaronte në këtë vit.
Italianët në fillim nuk e shfaqën hapur shqetësimin, madje ministri Soranja e quajti A.Zogun si sundimtarë që mund të plotësonte më së mirë se kushdo tjetër objektivat italiane në Shqipëri.
Ata që ndikuan seriozisht në keqësimin e mardhënieve italo-shqiptare ishin faktorë të tjerë ekonomik, financiarë e politikë. Qeveria e Romës nuk ju përgjigj kërkesave të vazhdueshme të qeverisë së A.Zogut për ndihma ekonomike e financiare dhe për një moratorium të borxhit të SVEA-s. Kjo hua në të kundërt tek A.Zogu, qoftë se e varësonte qeverinë e tij ndaj asaj të Romës, qoftë edhe për lehtësimin e borxhit të rëndë skllavërues të SVEA-s .
Arka e shtetit në këtë kohë ishte pothuajse e zbrazët dhe ai nuk kishte me se ta mbante burokracinë shtetërore , xhandarmërinë e ushtrinë, shtyllat e shtetit. Në këtë gjendje shumë të ndërlikuar A.Zogu ndërroi qeverinë e Koço Kotës dhe solli në fuqi qeverinë e re të Pandeli Evangjelit, në mënyrë që ti zbuste Italianët.
Ndalohet rreptesisht ri-botimi i paautorizuar i veprave te postuara ne kete
website neper website te tjera!
Perjashtim ben rasti kur shkruani emrin e vertete te autorit te vepres se
bashku me linkun zyrtar te vepres!
