1. Leonard Euler
Euler (1707-1783) është konsideruar si matematikani më i zoti i rruzullit tokësor. Euler për herë ta parë paraqiti simbolet moderne të matematikës të cilat përdoren edhe sot; koncepti i funksionit f(x), funksione e trigonometrisë, “e”, baza e logaritmit, “The Euler Constant”- “konstanti Euler”, shkronja greke Sigma për mbledhjen dhe shkronja “i” për njësitë imagjinare, sikurse simbolin “pi” për diametrin e rrethit. Ai gjithashtu zgjidhi problemin e teorisë grafike të Shtatë Urat të Koengsberg-it. Për më tepër, ai vazhdoi të zhvillojë llogaritje, teorinë e numrave, analizën dhe zbërthimin e shumë teoremave dhe funksioneve. Euler ka kontribuar dukshëm për ndjekësit ose pasuesit e matematikës modern
2. Carl Friedrich Gauss
Fëmija “prodigy” – i talentuar, është quajtur Princi i Matematikës, dhe bëri zbulimin e tij të parë kur ishte vetëm 21 vjeç. Ai paraqiti veprën
1. Leonard Euler
Euler (1707-1783) është konsideruar si matematikani më i zoti i rruzullit tokësor. Euler për herë ta parë paraqiti simbolet moderne të matematikës të cilat përdoren edhe sot; koncepti i funksionit f(x), funksione e trigonometrisë, “e”, baza e logaritmit, “The Euler Constant”- “konstanti Euler”, shkronja greke Sigma për mbledhjen dhe shkronja “i” për njësitë imagjinare, sikurse simbolin “pi” për diametrin e rrethit. Ai gjithashtu zgjidhi problemin e teorisë grafike të Shtatë Urat të Koengsberg-it. Për më tepër, ai vazhdoi të zhvillojë llogaritje, teorinë e numrave, analizën dhe zbërthimin e shumë teoremave dhe funksioneve. Euler ka kontribuar dukshëm për ndjekësit ose pasuesit e matematikës modern
2. Carl Friedrich Gauss
Fëmija “prodigy” – i talentuar, është quajtur Princi i Matematikës, dhe bëri zbulimin e tij të parë kur ishte vetëm 21 vjeç. Ai paraqiti veprën e tij të madhe “Disquisitiones Arithmeticae”, ku “Arithmeticae” referohet emrit që Gauss përdorte për teorinë e numrave. Ai shquhej për aftësinë e tij mendore për të bërë mbledhjet nga 1 deri në 100 brenda pak sekondave. Duka e Gottinga-s duke njohur talentin e tij e dërgoi në Collegium Caralinum (atëherë konsiderohej Universiteti më i famshëm i Matematikës), ku pati rezultate të shkëlqyera. Pasi u diplomua në 1978, ai filloj të jepte kontribute të rëndësishme në fushat kryesore të matematikës, si në teorinë e numrave. Ai gjithashtu, provoi të zgjidhte teoremën fondamentale të algjebrës duke njohur konstantin e rëndesës në fizikë kur ishte vetëm 24 vjeç. Deri në moshën 77 vjeç, kur vdiq, ai bëri hapa të mëdha në fushën e matematikës.
3. Bernhard Riemann
Riemann lindi nga një familje e varfër më 1826. Ai konsiderohet si matematikani më i zoti i shekullit të 19-të. Lista e kontributeve që ka dhënë në fushën e gjeometrisë është shumë e gjatë: Gjeometria e Riemann-it, Sipërfaqet e Riemann-it, Integralet Riemann-it dhe ndoshta edhe për hipotezën legjendare Riemann Hypothesis, problem që ka të bëjë me numrat e parë. Riemann është nderuar me çmimin ‘Nobel’ si matematikani më i mirë i kohës.
4. Euklidi
Euklidi ka jetuar rreth vitit 300 para Krishtit dhe konsiderohet si Babai i Gjeometrisë dhe përmblodhi njohuritë e tij gjeometrike në 13 libra, të cilat njihen me titullin Elementet. Për fatin e keq shumë pak dihet për jetën e tij, dhe çfarë ekziston tani është shkruar mbas vdekjes së tij. Në këto libra, ai paraqiti njohuritë e tij gjeometrike, por edhe matematike ku vetëm 5 libra kanë mbijetuar në ditët e sotme.
5. Rene Descartes
Rene Descartes ishte filozof francez, fizikan dhe matematikan. Ai është i njohur për “Cogito Ergo Sum’philosophy” që do të thotë “Meditacione Filozofike”. Shkrimet e tij edhe sot studiohen me vëmendje. Krahas matematikanëve të tjerë Newton dhe Leibniz vuri themelet e llogaritjes moderne. Descartes dha kontribut të çmueshme për “Cartesian Geometry” – Gjeometria Analitike ku përfshihen grafikët standard (abshisat X dhe Y). Si shumë të tjerë që renditën në këtë listë Descartes është figurë kyçe në zhvillimin e nocione moderne të matematikës.
6. Alan Turing
Alan Turing ishte një shkencëtar i kompjuterit dhe kriptograf anglez që është konsideruar një nga njerëzit më të zotë të shekullit 20. Ka punuar për qeverinë britanike në Governemnt Code gjatë periudhës të Luftës së Dytë Botërore. Ka bërë zbulime shumë të rëndësishme për të zbërthyer kodet gjermane. Mbas mbarimit të Luftës, ai dha një kontribut në shkencat kompjuterike duke u konsideruar si babai i shkencës kompjuterike. Ai formuloi “Turing test” ku dha një kontribut të rëndësishëm në debatin mbi inteligjencën artificiale. Më vonë punoi për të krijuar një nga dizenjot e para të një kompjuteri, por plani nuk u realizua në praktikë.
7. Leonardo Pisano Bllogno
Bllogno është matematikan italian, i cili ka jetuar në periudhën mesjetare (1170-1240) dhe ka kontribuar në rilindjen e shkencave ekzakte. Gjithashtu Bllogno paraqiti sistemin e numrave arab. Ai ka jetuar për një periudhë kohore në Afrikën e Veriut ku studioi shkrimet matematikore të studiuesve arab. Në kthimin për në Itali në 1202, ai publikoi “Liber Abaci”, ku mësoi përdorimin e numrave arabe. Si rezultat i punës së tij, ai konsiderohet si nismëtar kryesor në zhvillimin e matematikës moderne.
8. Isac Newton dhe Wilhem Leibniz
Janë renditur të dy në listë për arsye se të dy kanë nderin të jenë “krijuesit” e “Njehsimit Diferencial dhe Integral”. Si fillim Leibniz paraqiti nocioni modern standard, kryesisht simbolin e ‘njehsimit integral ”. Gjithashtu, Leibniz kontribuoi gjerësisht në fushën e topologjisë. Ndërsa Isac Newton kontribuoi në zbërthimin e funksioneve në seri potenciale të pafundme. Pavarësisht nga njëri tjetri, të dy kanë kontribuar sipas metodave të tyre.
9. Andre Wiles
E veçanta e kësaj liste është se Wiles është i vetmi matematikanë që jeton ende. Ka lindur në Cambridge, Britani e Madhe më 11 prill të viti 1953 dhe që u bë i famshëm për vërtetimin e teoremës të Fundit të Fermatit. Wiles iu deshën plot 8 vjet të zgjidhte këtë teoremë. Pierre de Fermat ishte një matematikan amator francez (1601-1665), i njohur për shkrimet e tij në teorinë e numrave dhe në gjeometri analitike, optikë dhe probabilitet. Teorema e tij, siç njihet Teorema e madhe Fermat, është vërtetuar mbas shumë përpjekjeve të madha të matematikanëve. Aktualisht jeton në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe jep mësime në Universitetin e Princeton në New Jersey.
10. Pitagora
Matematikan dhe filozof grek, i cili ka jetuar afërsisht nga viti 570 deri në 495 para Krishtit. Pitagora është i njohur me teoremën e tij të Pitagorës dhe është cilësuar nga Aristoteli si nga nismëtarët e parë në studimin dhe zhvillimin e shkencës të matematikës. Historikisht është i njohur si trekëndëshi kënddrejtë. Teorema e Pitagorës, është një rol kyç në matjet moderne dhe pajisjet teknologjike dhe njihet si baza për teoritë dhe teoremat e tjera në matematikë.
Matematikën me fizikën e lidhin një sere formulash qe shërbejnë për gjetjen e vlerave të madhësive fizike (shpejtësia, rruga e përshkuar, masa, nxitimi,pesha, forca gravitacionale, forcat bashkevepruese). Këto formula kërkojnë përdorimin e veprimeve matematikore (sifaktorizime, shumëzime, pjesëtime, mbledhje, zbritje).Gjithashtu fizika vë në përdorim të gjitha format e grafikëve FIZIKË1. Lidhja e matematikës me fizikën & 6. Evolucioni i përbërë K = 2NuPK = u 5. (cα⋅pÌ‚ + Βmc2) ψ = iâ„•δψ/δt 4. Ekuacioni I Dirakut 3. Ekuacioni Dopler Δλ/ λ = v/c 2. Rëniaeksponenciale N(t) = N0e-λt 1. Teoria e Prospektit V(x,p) = v(x)w(p) 5 FORMULAT E PADUKSHME QË KOMANDOJNË HESHTUR BOTËN MATEMATIKË:
Matematika ne gjuhe : Matematika ne lidhje me gjuhen. Ne gjuhe ne perdorim presjen per te ndare fjalet dhe fjalite por, presja perdoret edhe ne matematike ne numrat me presje .p.sh. 0,5 ;5,7 etj.. Gjithashtu edhe kllapat (rrethore dhe katrore)te cilat ne gjuhe i perdorim per te vecuar fjale ose fjali ne matematike i perdorim ne shprehjet numerike.Viza ne gjuhe perdoret ne dialog kurse, ne lidhje me matemetiken viza perdoret ne figura gjeometrike , segmente , drejteza , viza thyesore . Kemi dypikeshin qe ne gjuhe perdoret ne ligjerate ,kur numerojme gjymtyre ne matematike ai serbesi veprimi i Matematikes ne gjuhe.
Nje nga vizatimet më të famshme të Leonardo da Vinçit – Njeriu Vitruvian – është cilësuar si shembull i përpjekjeve për të bashkuar matematikën, artin dhe shkencën.“Njeriu Vitruvian” është skicë e hollësishme e trupit të njeriut, e vizatuar në qendër të një katrori dhe rrethi, me krahet dhe këmbët e shtrira.Krahët dhe këmbët prekin skajet e katrorit dhe rrethit duke treguar stërgjatje, si per të lënë të kuptohet se njeriu sfidon cdo ndrydhj Lidhja e matimatikes me historin aka te bej vetem me numrat e datave , te dhena vete luftrave (.p.sh. numri i ushtareve,tevrareve ) . Matematika ne Histori dhe Gjeografi : e dhe është i prirur te kapërcejë cdo kufi, sapo nje kufizim i vendoset. Me këtë vizatim, Leonardo me konsiderate thellësinë dhe madhësinë trupore, simetrinë dhe lidhjet gjeometrike, duke u bazuar në idete e Vitruviusit – studiues, artist, projektues, inxhinjer dhe arkitekt i lashtëromak
Ne muzike nxënësi duke marrë një kurs muzike tregoi rezultate më të mira rreth njëmbëdhjetëpërqind mbi mesataren në mësim. - Më i zakonshëm dhe më i drejtë është interpretimi gjeometrik i seksionit të artë (mesit tëartë). - Njëndarje e një linje kreative dhe imagjinare në dypjesë të pabarabarta quhet mesi i artë. – Së pari, disa hulumtime kanë dëshmuar se fëmijët duke luajtur në piano shpesh, tregojnë aftësi të përmirësuara në shkenca të aplikuara, në zgjidhjen e problemeve (enigmave), duke luajtur shah apo kryerjen e veprimeve matematikore. Matematika me muziken lidhen me njera-tjetren nga numrat thyesore . Ne muzik koha 6/8 , ne matematike eshte nje numer thyesor .
– Teoria e numrave
Ne një moshe shumë te hershme te gjithë ne mesojme se si te numerojme duke perdorur numrat llogarites: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9, dhe kështu me radhe.
Numrat llogarites janë vetëm një kategori numrash. Aty janë shumë lloje te tjera numrash qe mund te grupohen sipas vetive, ose karakteristikave. Dikush mund te jeti i familjarizuar me grupe numrash siç janë numrat çift, numrat pozitiv dhe negative, numrat prim dhe at atë perbere, ose numrat racional dhe ata irracional.
Teoria e numrave është studimi i numrave dhe i vetive të tyre. Një nga gjërat më me interes qe një teorist numrash bën është qe te shikoje sete numrash dhe te studioje nderlidhjet dhe ngjashmerite e tyre.
– Aritmetika
Aritmetika fokusohet ne llogaritjet me numra duke perdorur veprimet baze te mbledhjes, zbritjes, shumezimit, dhe pjestimit, ne perdorim aritmetik pothuajse cdo ditë te jetës sone.
Megjithëse makinat llogaritse, kompiuterat, dhe regjistrat e lekeve përdoren regullisht për ten a bërë llogaritjet, aty vazhdojnë te jenë shumë situate ne te cilat ne duhet te bëjmë aretmetike vete me mendje.
Duke llogaritur faturen e ushqimeve, duke shënuar piket e një loje basketbolli, duke ndare një tufe karamelesh barabar me shoket, për te gjetur se sa ushqim ha qeni ose macja të gjitha këto janë shembuj menyrash praktike ne te cilat është perdorur aritmetike.
Fjala aritmetike e ka prejardhjen nga vete fjala numer, (aritmo) Greqisht.
– Gjeometria
Gjeometria është studimi i formes, hapesires, dhe matje.
Gjeometria ekzaminon tiparet e këtyre formave dhe heton qe sit e beje forma te komplikuara prej atyre te thjeshta. Gjeometria e rrafshet ekzaminon figurat, si pershembull katroret, rrathet, dhe trekendeshat qe janë te ulura një një siperfaqe te rrafshet. Gjeometria ne hapësirë: Stereometria ekzaminon figurat qe janë tre-dimensionshe siç janë kubat dhe sferat.
– Algjebra
Algjebra ve ne perdorim simbolet, zakonisht germat siç janë x dhe y, për te paraqitur madhësi te panjohura ose te paspecifikuara ne një problem matematik.- Algjebra mund te bëhet me komplekse se sa aritmetika, por vepron me shumë nga te njëjtat rregulla baze. Ne algjeber, ashtu si edhe ne aritmetike, ka ekuacione, ose fjali matematike, ne te cilat - cdo gjë ne njërën anë te barazimit duhet te jetë e barazvlefshme me ne anën tjetër barazimit.
Euler për herë ta parë paraqiti simbolet moderne të matematikës të cilatpërdoren edhe sot; koncepti i funksionit f(x), funksione e trigonometrisë, “e”,baza e logaritmit,1.
Descartes dha kontribut të çmueshme për “Cartesian Geometry” – GjeometriaAnalitike ku përfshihen grafikët standard (abshisat X dhe Y). Si shumë të tjerëqë renditën në këtë listë Descartes është figurë kyçe në zhvillimin e nocionemoderne të matematikës.
PROJEKT
TEMA : ZHVILLIMI I MATEMATIKES NE SHEKUJ
KLASA : VIIA
SHKOLLA :” KOLI GUSHO”
PUNOI :
KATRINA MILE
KLINDI BREGU
IGLI CANO
JASMINA LIPO
MARSELD LIKAJ
KLINDI ZENUNLLARI
PRANOI :MIRELA LASKA
e tij të madhe “Disquisitiones Arithmeticae”, ku “Arithmeticae” referohet emrit që Gauss përdorte për teorinë e numrave. Ai shquhej për aftësinë e tij mendore për të bërë mbledhjet nga 1 deri në 100 brenda pak sekondave. Duka e Gottinga-s duke njohur talentin e tij e dërgoi në Collegium Caralinum (atëherë konsiderohej Universiteti më i famshëm i Matematikës), ku pati rezultate të shkëlqyera. Pasi u diplomua në 1978, ai filloj të jepte kontribute të rëndësishme në fushat kryesore të matematikës, si në teorinë e numrave. Ai gjithashtu, provoi të zgjidhte teoremën fondamentale të algjebrës duke njohur konstantin e rëndesës në fizikë kur ishte vetëm 24 vjeç. Deri në moshën 77 vjeç, kur vdiq, ai bëri hapa të mëdha në fushën e matematikës.
3. Bernhard Riemann
Riemann lindi nga një familje e varfër më 1826. Ai konsiderohet si matematikani më i zoti i shekullit të 19-të. Lista e kontributeve që ka dhënë në fushën e gjeometrisë është shumë e gjatë: Gjeometria e Riemann-it, Sipërfaqet e Riemann-it, Integralet Riemann-it dhe ndoshta edhe për hipotezën legjendare Riemann Hypothesis, problem që ka të bëjë me numrat e parë. Riemann është nderuar me çmimin ‘Nobel’ si matematikani më i mirë i kohës.
4. Euklidi
Euklidi ka jetuar rreth vitit 300 para Krishtit dhe konsiderohet si Babai i Gjeometrisë dhe përmblodhi njohuritë e tij gjeometrike në 13 libra, të cilat njihen me titullin Elementet. Për fatin e keq shumë pak dihet për jetën e tij, dhe çfarë ekziston tani është shkruar mbas vdekjes së tij. Në këto libra, ai paraqiti njohuritë e tij gjeometrike, por edhe matematike ku vetëm 5 libra kanë mbijetuar në ditët e sotme.
5. Rene Descartes
Rene Descartes ishte filozof francez, fizikan dhe matematikan. Ai është i njohur për “Cogito Ergo Sum’philosophy” që do të thotë “Meditacione Filozofike”. Shkrimet e tij edhe sot studiohen me vëmendje. Krahas matematikanëve të tjerë Newton dhe Leibniz vuri themelet e llogaritjes moderne. Descartes dha kontribut të çmueshme për “Cartesian Geometry” – Gjeometria Analitike ku përfshihen grafikët standard (abshisat X dhe Y). Si shumë të tjerë që renditën në këtë listë Descartes është figurë kyçe në zhvillimin e nocione moderne të matematikës.
6. Alan Turing
Alan Turing ishte një shkencëtar i kompjuterit dhe kriptograf anglez që është konsideruar një nga njerëzit më të zotë të shekullit 20. Ka punuar për qeverinë britanike në Governemnt Code gjatë periudhës të Luftës së Dytë Botërore. Ka bërë zbulime shumë të rëndësishme për të zbërthyer kodet gjermane. Mbas mbarimit të Luftës, ai dha një kontribut në shkencat kompjuterike duke u konsideruar si babai i shkencës kompjuterike. Ai formuloi “Turing test” ku dha një kontribut të rëndësishëm në debatin mbi inteligjencën artificiale. Më vonë punoi për të krijuar një nga dizenjot e para të një kompjuteri, por plani nuk u realizua në praktikë.
7. Leonardo Pisano Bllogno
Bllogno është matematikan italian, i cili ka jetuar në periudhën mesjetare (1170-1240) dhe ka kontribuar në rilindjen e shkencave ekzakte. Gjithashtu Bllogno paraqiti sistemin e numrave arab. Ai ka jetuar për një periudhë kohore në Afrikën e Veriut ku studioi shkrimet matematikore të studiuesve arab. Në kthimin për në Itali në 1202, ai publikoi “Liber Abaci”, ku mësoi përdorimin e numrave arabe. Si rezultat i punës së tij, ai konsiderohet si nismëtar kryesor në zhvillimin e matematikës moderne.
8. Isac Newton dhe Wilhem Leibniz
Janë renditur të dy në listë për arsye se të dy kanë nderin të jenë “krijuesit” e “Njehsimit Diferencial dhe Integral”. Si fillim Leibniz paraqiti nocioni modern standard, kryesisht simbolin e ‘njehsimit integral ”. Gjithashtu, Leibniz kontribuoi gjerësisht në fushën e topologjisë. Ndërsa Isac Newton kontribuoi në zbërthimin e funksioneve në seri potenciale të pafundme. Pavarësisht nga njëri tjetri, të dy kanë kontribuar sipas metodave të tyre.
9. Andre Wiles
E veçanta e kësaj liste është se Wiles është i vetmi matematikanë që jeton ende. Ka lindur në Cambridge, Britani e Madhe më 11 prill të viti 1953 dhe që u bë i famshëm për vërtetimin e teoremës të Fundit të Fermatit. Wiles iu deshën plot 8 vjet të zgjidhte këtë teoremë. Pierre de Fermat ishte një matematikan amator francez (1601-1665), i njohur për shkrimet e tij në teorinë e numrave dhe në gjeometri analitike, optikë dhe probabilitet. Teorema e tij, siç njihet Teorema e madhe Fermat, është vërtetuar mbas shumë përpjekjeve të madha të matematikanëve. Aktualisht jeton në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe jep mësime në Universitetin e Princeton në New Jersey.
10. Pitagora
Matematikan dhe filozof grek, i cili ka jetuar afërsisht nga viti 570 deri në 495 para Krishtit. Pitagora është i njohur me teoremën e tij të Pitagorës dhe është cilësuar nga Aristoteli si nga nismëtarët e parë në studimin dhe zhvillimin e shkencës të matematikës. Historikisht është i njohur si trekëndëshi kënddrejtë. Teorema e Pitagorës, është një rol kyç në matjet moderne dhe pajisjet teknologjike dhe njihet si baza për teoritë dhe teoremat e tjera në matematikë.
Matematikën me fizikën e lidhin një sere formulash qe shërbejnë për gjetjen e vlerave të madhësive fizike (shpejtësia, rruga e përshkuar, masa, nxitimi,pesha, forca gravitacionale, forcat bashkevepruese). Këto formula kërkojnë përdorimin e veprimeve matematikore (sifaktorizime, shumëzime, pjesëtime, mbledhje, zbritje).Gjithashtu fizika vë në përdorim të gjitha format e grafikëve FIZIKË1. Lidhja e matematikës me fizikën & 6. Evolucioni i përbërë K = 2NuPK = u 5. (cα⋅pÌ‚ + Βmc2) ψ = iâ„•δψ/δt 4. Ekuacioni I Dirakut 3. Ekuacioni Dopler Δλ/ λ = v/c 2. Rëniaeksponenciale N(t) = N0e-λt 1. Teoria e Prospektit V(x,p) = v(x)w(p) 5 FORMULAT E PADUKSHME QË KOMANDOJNË HESHTUR BOTËN MATEMATIKË:
Matematika ne gjuhe : Matematika ne lidhje me gjuhen. Ne gjuhe ne perdorim presjen per te ndare fjalet dhe fjalite por, presja perdoret edhe ne matematike ne numrat me presje .p.sh. 0,5 ;5,7 etj.. Gjithashtu edhe kllapat (rrethore dhe katrore)te cilat ne gjuhe i perdorim per te vecuar fjale ose fjali ne matematike i perdorim ne shprehjet numerike.Viza ne gjuhe perdoret ne dialog kurse, ne lidhje me matemetiken viza perdoret ne figura gjeometrike , segmente , drejteza , viza thyesore . Kemi dypikeshin qe ne gjuhe perdoret ne ligjerate ,kur numerojme gjymtyre ne matematike ai serbesi veprimi i Matematikes ne gjuhe.
Nje nga vizatimet më të famshme të Leonardo da Vinçit – Njeriu Vitruvian – është cilësuar si shembull i përpjekjeve për të bashkuar matematikën, artin dhe shkencën.“Njeriu Vitruvian” është skicë e hollësishme e trupit të njeriut, e vizatuar në qendër të një katrori dhe rrethi, me krahet dhe këmbët e shtrira.Krahët dhe këmbët prekin skajet e katrorit dhe rrethit duke treguar stërgjatje, si per të lënë të kuptohet se njeriu sfidon cdo ndrydhj Lidhja e matimatikes me historin aka te bej vetem me numrat e datave , te dhena vete luftrave (.p.sh. numri i ushtareve,tevrareve ) . Matematika ne Histori dhe Gjeografi : e dhe është i prirur te kapërcejë cdo kufi, sapo nje kufizim i vendoset. Me këtë vizatim, Leonardo me konsiderate thellësinë dhe madhësinë trupore, simetrinë dhe lidhjet gjeometrike, duke u bazuar në idete e Vitruviusit – studiues, artist, projektues, inxhinjer dhe arkitekt i lashtëromak
Ne muzike nxënësi duke marrë një kurs muzike tregoi rezultate më të mira rreth njëmbëdhjetëpërqind mbi mesataren në mësim. - Më i zakonshëm dhe më i drejtë është interpretimi gjeometrik i seksionit të artë (mesit tëartë). - Njëndarje e një linje kreative dhe imagjinare në dypjesë të pabarabarta quhet mesi i artë. – Së pari, disa hulumtime kanë dëshmuar se fëmijët duke luajtur në piano shpesh, tregojnë aftësi të përmirësuara në shkenca të aplikuara, në zgjidhjen e problemeve (enigmave), duke luajtur shah apo kryerjen e veprimeve matematikore. Matematika me muziken lidhen me njera-tjetren nga numrat thyesore . Ne muzik koha 6/8 , ne matematike eshte nje numer thyesor .
– Teoria e numrave
Ne një moshe shumë te hershme te gjithë ne mesojme se si te numerojme duke perdorur numrat llogarites: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9, dhe kështu me radhe.
Numrat llogarites janë vetëm një kategori numrash. Aty janë shumë lloje te tjera numrash qe mund te grupohen sipas vetive, ose karakteristikave. Dikush mund te jeti i familjarizuar me grupe numrash siç janë numrat çift, numrat pozitiv dhe negative, numrat prim dhe at atë perbere, ose numrat racional dhe ata irracional.
Teoria e numrave është studimi i numrave dhe i vetive të tyre. Një nga gjërat më me interes qe një teorist numrash bën është qe te shikoje sete numrash dhe te studioje nderlidhjet dhe ngjashmerite e tyre.
– Aritmetika
Aritmetika fokusohet ne llogaritjet me numra duke perdorur veprimet baze te mbledhjes, zbritjes, shumezimit, dhe pjestimit, ne perdorim aritmetik pothuajse cdo ditë te jetës sone.
Megjithëse makinat llogaritse, kompiuterat, dhe regjistrat e lekeve përdoren regullisht për ten a bërë llogaritjet, aty vazhdojnë te jenë shumë situate ne te cilat ne duhet te bëjmë aretmetike vete me mendje.
Duke llogaritur faturen e ushqimeve, duke shënuar piket e një loje basketbolli, duke ndare një tufe karamelesh barabar me shoket, për te gjetur se sa ushqim ha qeni ose macja të gjitha këto janë shembuj menyrash praktike ne te cilat është perdorur aritmetike.
Fjala aritmetike e ka prejardhjen nga vete fjala numer, (aritmo) Greqisht.
– Gjeometria
Gjeometria është studimi i formes, hapesires, dhe matje.
Gjeometria ekzaminon tiparet e këtyre formave dhe heton qe sit e beje forma te komplikuara prej atyre te thjeshta. Gjeometria e rrafshet ekzaminon figurat, si pershembull katroret, rrathet, dhe trekendeshat qe janë te ulura një një siperfaqe te rrafshet. Gjeometria ne hapësirë: Stereometria ekzaminon figurat qe janë tre-dimensionshe siç janë kubat dhe sferat.
– Algjebra
Algjebra ve ne perdorim simbolet, zakonisht germat siç janë x dhe y, për te paraqitur madhësi te panjohura ose te paspecifikuara ne një problem matematik.- Algjebra mund te bëhet me komplekse se sa aritmetika, por vepron me shumë nga te njëjtat rregulla baze. Ne algjeber, ashtu si edhe ne aritmetike, ka ekuacione, ose fjali matematike, ne te cilat - cdo gjë ne njërën anë te barazimit duhet te jetë e barazvlefshme me ne anën tjetër barazimit.
Euler për herë ta parë paraqiti simbolet moderne të matematikës të cilatpërdoren edhe sot; koncepti i funksionit f(x), funksione e trigonometrisë, “e”,baza e logaritmit,1.
Descartes dha kontribut të çmueshme për “Cartesian Geometry” – GjeometriaAnalitike ku përfshihen grafikët standard (abshisat X dhe Y). Si shumë të tjerëqë renditën në këtë listë Descartes është figurë kyçe në zhvillimin e nocionemoderne të matematikës.
PROJEKT
TEMA : ZHVILLIMI I MATEMATIKES NE SHEKUJ
KLASA : VIIA
SHKOLLA :” KOLI GUSHO”
Ndalohet rreptesisht ri-botimi i paautorizuar i veprave te postuara ne kete
website neper website te tjera!
Perjashtim ben rasti kur shkruani emrin e vertete te autorit te vepres se
bashku me linkun zyrtar te vepres!
